De opening van de Mattheus Passie

Welke noot wordt constant herhaalt in de bassen? Probeer hem te vinden en mee te spelen of te zingen. Als zanger(es) is het handig om de tekst “Kommt, ihr Töchter” te gebruiken. Maar je kunt ook een andere tekst gebruiken om het gevoel ervan meer te veranderen!

Met onze video uit een eerdere sessie kun je leren hoe je op 1 noot kunt improviseren.

Ga terug naar de video van de Mattheus Passie. Kun je ook een ritme improviseren op de grondtoon van ditt stuk? Hoe voelt dat? Hoeveel kun je veranderen?

O Haupt voll Blut und Wunden

Het volgende is een uitleg over meerstemmig improviseren. Als je dit moeilijk vindt: geen vrees; het is niet nodig dit te kunnen om met ons mee te komen doen! Maar wel leuk om er eens naar te kijken. :-).

Je zou kunnen zeggen dat de koraal “O Haupt …” de spil is van de hele passie. Koralen waren in origine vaak volksmelodieën die je op verschillende manieren kunt gebruiken. Zo improviseerden organisten er variaties op, maar je wist als groep zangers ook hoe je meerdere stemmen kon improviseren over zo een melodie. Je kon als het ware een algoritme toepassen dat bij bijna alle melodieën werkt!
Eerst maar eens de normale melodie:

Wil je een tweede stem toevoegen? Dan is het het makkelijkst om in tertsen of sexten boven de originele melodie dezelfde melodie te zingen of spelen. Een terts is twee noten omhoog. Dus als je begint op een E is de G een terts. Een sext is 5 noten omhoog (C).

In dit geval kozen we eerst voor tertsen. Als je het uitprobeert met iemand, of met de melodie die Iason hierboven op heeft genomen, zul je merken dat het mooier is om eerst te beginnen met de B (kwint). Ook hoor je en zie je dat we de middelste noot en laatste noot een beetje veranderd hebben. Dat kun je dus zo nu en dan doen. Probeer het maar eens.

Als je er nu sexten tegelijkertijd bij doet (blokfluit) krijg je een mooie 3 stemmige versies, zonder dat je daar zoveel voor hebt hoeven bedenken. Wederom zijn de eerste en laatste noten in octaven veranderd (dezelfde noot) zodat die meer als begin en einde klinken.

Probeer je het met de eenstemmige versie? Probeer de tertsen ook maar eens mee te zingen als je iets hoort op de radio bijvoorbeeld. In muziek met meer dan 1 stem werkt dat niet altijd, maar vaak wel!

Bijzonder is ook dat het begin van de koraal “O Haupt voll Blut und Wunden” het begin van de baspartij vormt van het beroemde “Erbarme Dich”.

Het begin lijkt ook op de Passacaglia. Daar kun je hier mee aan de slag gaan: Passacaglia: hier kun je daar vast over leren!